БҰҒЫ ҚОҢЫЗ
(Lucanus cervus)
Қоңыз-бұғы — Еуропа мен Азияның ормандарында мекендейтін үлкен қоңыз, ерекше «мүйіздерімен» танымал. Ол ағаш қалдықтарының шіруін қолдап, экожүйеде маңызды элемент болып табылады.
01
Сипаттама
Үлкен қоңыз: ересек аталықтың ұзындығы 30-55 мм, ал жақтарымен бірге 75 мм дейін жетеді. Бұғы қоңыз өзінің ерекше «мүйіздерімен», яғни жоғарғы жақтарымен ерекшеленеді, олар ұзындығы бойынша денесінен де үлкен болуы мүмкін. Аналығы аздап кіші (28-45 мм) және жақтары әлдеқайда қысқа. Түсі қараңғы, қызыл реңкті қоңыр.

02
Биология
Бұл қоңыздарды шілде-тамыз айларында байқауға болады. Аналықтары шіріген ағаштар мен пеньдерге жұмыртқа салады: шіріген ағаш дернәсілдерге азық болады. Қоңыздың дернәсілдері ұзын (13,5 см-ге дейін) және жуан, бірақ олардың әлсіз жері — ұзақ уақыт дамуы, ол шамамен бес жылға созылады. Осы уақыт ішінде, тіпті ағаш аман қалса да, оларды паразиттер мен басқа да табиғи жаулары табуы мүмкін.

03
Мекен ету ортасы
Бұғы қоңыздары — кең жапырақты ормандардың, әдетте, емен ормандары мен орманды даланың тұрғындары. Дернәсілдердің өмір сүруі үшін шіріген ағаш қажет.
Қазақстанда бұғы қоңыздарының таралу аймағының шығыс шекарасы – Орал аңғары болуы мүмкін деп болжануда. Олар Кирсанов мемлекеттік табиғи қорығының аумағында кездескен.
Бұл түр Еуропада кең таралған, бірақ соңғы уақытта бұғы қоңыздарының саны азайып келеді, ал кейбір елдерде мүлдем жойылып кеткен деп саналады.

04
Түрге қауіптер
  • Мекендейтін жерлердің қысқаруы: өрттер, ормандардың кесілуі және пестицидтерді қолдану бұғы қоңыздарының санына кері әсерін тигізеді, ал ескі емендердің және шіріген пеньдердің жойылуы дернәсілдердің дамуына кедергі келтіреді.
Қазақстанда бұғы қоңыздарының таралу аймағының шығыс шекарасы – Орал аңғары болуы мүмкін деп болжануда. Олар Кирсанов мемлекеттік табиғи қорығының аумағында кездескен.
Бұл түр Еуропада кең таралған, бірақ соңғы уақытта бұғы қоңыздарының саны азайып келеді, ал кейбір елдерде мүлдем жойылып кеткен деп саналады.

05
Қорғау шаралары
Толық қорғауға алынған, СИТЕС Конвенциясының I Қосымшасына енгізілген. Мүмкін мекендеу аймақтарында Үстірт және Қапланқыр қорықтары құрылған.

© Барлық құқықтар қорғалған. Q-VISION ТОО.
Made on
Tilda